Kamienie szlachetne czasów starożytnych

Jeśli zapytacie kogokolwiek na ulicy, jaki jest najbardziej pożądany kamień szlachetny, który będzie pięknie wyglądał w biżuterii, to prawie wszystkie odpowiedzi będą brzmiały podobnie, tj: diament. Jest to wprost obsesja naszych czasów, która zaczęła się w 1948 roku od sloganu: diamenty są wieczne. Ale przed rokiem 1948 diament był tylko jednym z wielu pożądanych kamieni szlachetnych, obok rubinu, szmaragdu czy szafiru. Historia ludzkości zna jednak wiele takich przypadków szaleństwa na punkcie jakiegoś konkretnego kamienia, jak obecne szaleństwo wokół diamentu.

Ludzie noszą biżuterię od początku swojego istnienia. Starożytne grobowce są najlepszym zapisem dziejów w tej materii. W najstarszych grobowcach zachowała się biżuteria z kości, drewna i muszli. Z upływem wieków biżuteria ta, w postaci wisiorków, bransoletek czy kolczyków, do której udało się dokopać archeologom, stawała się coraz bardziej wartościowa. Zaczęto w niej stosować kolorowe naturalne kamienie szlachetne. Odkąd zaczęto je stosować można zaobserwować dramatyczne zmiany akcji – okresowy awans jakiegoś kamienia szlachetnego, później jego spektakularny upadek i zastąpienie jakimś innym, bardziej modnym w danym czasie. Generalnie jest to historia wzlotów, upadków i znów wielkich powrotów biżuterii z danym kamieniem szlachetnym.

Gdyby była nagroda za najbardziej popularny kamień szlachetny w całej historii wygrałby z pewnością nefryt. Nefryt jest wydobywany od czasów starożytnych do dziś. Jest on nieprzezroczystym kamieniem, występującym w kolorach: jasnoniebieskim, białym, żółtym, pomarańczowym, czarnym, różowym i najbardziej poszukiwanym czyli zielonym. Jest wydobywany w Chinach co najmniej od 6000 p.n.e. i wykorzystywany do produkcji broni, przedmiotów kultu religijnego, rzeźb i biżuterii, a nawet wyrobu grobów dla członków rodzin królewskich. Od zawsze przypisywano mu niezwykłe właściwości, np. zdolność odpierania złych mocy. Niektórzy wierzyli nawet, że nefryt może uchronić ciało przed rozkładem po śmierci. Z tego to powodu wykorzystano go do szycia strojów, w którym chowano członków dynastii Han.

Ciekawostką związaną z nefrytem jest to, że jego wartość zmieniała się na przestrzeni wieków. Zdarzały się okresy, kiedy był kompletnie niedoceniany. Ale biorąc pod uwagę dzieje całej ludzkości można go uznać za najbardziej pożądany i najdroższy kamień świata. W 2014 roku naszyjnik zrobiony z nefrytów został sprzedany za 27 milionów dolarów, dwukrotnie przebijając cenę wyjściową, po zaledwie 20 minutach licytacji.

Kleopatra używała sproszkowanego Lapis Lazuli jako czegoś na kształt współczesnego cienia do powiek. Najpopularniejsze zastosowanie tego kamienia w starożytności to jednak jego użycie w złotej masce, w której został pochowany faraon Tutanchamon. Lapis znajdowano w biżuterii w wielu grobach starożytnego Egiptu. Był tak wysoce ceniony przez starożytny Egipt, że przypisywano mu boskie właściwości i został określony kamieniem bogów. Najbardziej znane wyobrażenie boga słońca Ra ma złote ciało, srebrne kości i lapisowe włosy.

Ze względu na jego ciemnoniebieski kolor lapis był też utożsamiany z nocnym niebem. Symbolizował życie i niebo. Przez wieki był używany jako amulet.

Starożytni Egipcjanie twierdzili, że posiadają własne złoża lapis lazuli, ale większość lapis lazuli stosowanego przez starożytny Egipt pochodzi z kopalni w Afganistanie, najstarszej kopalni świata, wydobywającej kamienie od co najmniej 7000 p.n.e.. Ciekawostką jest to, że ta kopalnia jest ciągle czynna i wydobywa te kamienie do dziś.

Turkus to jedyny kamień, który użyczył swojej nazwy kolorowi. Chociaż ta nazwa wywodzi się dopiero z XVII wieku, turkus był wydobywany w Egipcie co najmniej od 6000 w p.n.e. Obok lapis lazuli jest to jeden z najbardziej cenionych kamieni szlachetnych starożytnego Egiptu. A co bardziej niesamowite ta sama kopalnia na Półwyspie Synaj, z których pochodził turkus używany w starożytnym Egipcie, działa do dziś i dostarcza najbardziej wartościowy turkus jubilerski. Turkus tak jak lapis lazuli używany był w różnych talizmanach.

Poza lapis lazuli i turkusami starożytni Egipcjanie używali całą masę innych kamieni szlachetnych, takich jak ametyst, kwarc, granat ale nigdy nie zyskały takiej popularności jak wspomniane dwa.